Onderwijsaanbod behouden in een krimpregio: ‘leerlingen laten zien wat de wereld te bieden heeft’

Wat doen jullie om het onderwijsaanbod in de regio in stand te houden?

“Op de eerste plaats: goed kijken wat leerlingen nodig hebben. Waar worden ze gelukkig van? Elke leerling heeft andere onderwijsbehoeftes; daar proberen we rekening mee te houden. Daarom zoeken we ook continu naar manieren waarop we dat, binnen de bestaande budgetten, anders kunnen organiseren.”

Kun je daar een voorbeeld van geven?

“Wij zijn dit jaar begonnen met een pilot om leerlingen een aantal keuzedelen van het PTA te laten uitvoeren in het bedrijfsleven. Dat gebeurt binnen het kader van het praktijkgerichte vak D&P: dienstverlening en producten. Daarmee dekken we de eindtermen, terwijl leerlingen er ook gelukkig van worden. Want ze zijn echt in de praktijk bezig, met vakmensen die het leuk vinden om hun expertise over te dragen.”

“Op deze manier komen leerlingen ook in aanraking met vakgebieden die ze misschien niet zo snel van huis uit kennen. Want we beschouwen het ook als onze maatschappelijke taak om te laten zien wat de wereld allemaal te bieden heeft.”

Wat is een typisch vakgebied dat voor veel leerlingen onbekend terrein is?

“In de logistieke sector zijn er allerlei mogelijkheden waar leerlingen niet één-twee-drie aan denken. Daar komt niet alleen lopendebandwerk bij kijken, maar bijvoorbeeld ook marketing en programmeerwerk. Door bedrijfsbezoeken te organiseren kun je dat hele systeem erachter laten zien en leerlingen meegeven dat er van alles mogelijk is.”

“Soms zie je dat kinderen zich ook enorm ontwikkelen als ze op stage zijn. Op school worden ze vaak afgerekend op cognitieve vaardigheden, maar dat zegt niks over hoe ver ze komen in het leven. Op een vorige school had ik ooit een leerling waar je in de banken niks mee kon. Die liep stage en kreeg meteen een contract aangeboden. Die zag alles, pakte dingen op.”

“Ik vind het af en toe lastig dat we daarin nog te weinig maatwerk kunnen bieden, omdat het Nederlandse systeem nog steeds de meetlat is. Van de complete ontwikkeling die leerlingen in al die jaren doormaken, wordt bij het examen maar een heel klein deel aan cognitieve vaardigheden getoetst. Dat is dan ook nog eens een momentopname. En persoonlijke ontwikkeling of sociale vaardigheden worden bij het examen al helemaal niet getoetst.”

En binnen jullie eigen toetsbeleid? Kun je daarin wel meer ruimte creëren voor persoonlijke ontwikkeling en sociale vaardigheden?

“Daar zijn we nu mee bezig, vanuit onze strategische doelen. Ik word heel blij van waar het Esdal College voor staat. Niet alleen kennis in een leerling proppen, maar kinderen laten ontdekken wie ze zijn. In de onzekere wereld waarin we leven is dat des te belangrijker. Ons doel is om leerlingen steviger te maken, om ze voor te bereiden op de maatschappij waarin ze straks terecht komen. Om met die onzekerheden om te kunnen gaan.”

“Daarom toetsen we niet alleen met cijfers, maar hebben we bijvoorbeeld ook één-op-één coaching. En we willen leerlingen meer regie over toetsing geven. Meer doen met formatief evalueren. Maar dat staat nog in de kinderschoenen. Daar kunnen we nog veel verder in gaan. Doet iedereen er al aan mee? Nee. Zijn we ermee bezig? Ja.”

Hoe krijg je iedereen daarin mee?

“Docenten zijn altijd de hefboom. Het is al snel wéér iets ‘dat ze erbij moeten doen’. Maar als je het vanuit het perspectief van de leerling bespreekt, dan staan ze er wel voor open. Ik ken geen enkele docent die alleen vakkennis wil overbrengen. Dus ook hier begint het met de vraag: waar worden leerlingen gelukkig van?”

“Als we leerlingen meer regie willen geven, moeten we ze ook meenemen in de opzet die we daarvoor hanteren.”

Eline de Jong, Esdal College

Klinkt als een goede tip voor collega-schoolleiders die hiermee te maken krijgen: bespreek het vanuit het perspectief van de leerling.

“Ja, en wij hebben er ook voor gekozen om de leerlingen zelf erbij te betrekken. Daarvoor is eerst een externe adviseur langs geweest. Die heeft behalve met docenten ook met leerlingen gesproken. En zelf veel geobserveerd. Dat kon ze mooi teruggeven aan het team. Daardoor weet je nog beter wat leerlingen nodig hebben. Sommige dingen waren bovendien heel herkenbaar, waardoor docenten zelf met hulpvragen kwamen.”

“Het nieuwe toetsbeleid en de nieuwe protocollen hebben we ook weer met de leerlingen besproken. Want als we leerlingen meer regie willen geven, moeten we ze ook meenemen in de opzet die we daarvoor gaan hanteren.”

Zijn daar nog verrassende dingen uitgekomen?

“Dat weet ik nog niet, want het ligt nu ter beoordeling bij de leerlingraden. Op mijn locatie gaan we de uitkomsten volgende week bespreken.”

Spannend, succes met de uitkomsten. En bedankt voor je verhaal! Tot slot nog één onvermijdelijke vraag: aan wie geef jij het stokje door?

“Aan Johan Schuurman van CSG Liudger. Ook hij is locatiedirecteur van een kleinere school en ondervindt dezelfde uitdagingen.”