Liefde voor lezen begint met de leraar

“Alleen onderwijzers die zelf van lezen houden, kunnen kinderen liefde voor boeken bijbrengen.” Ik citeer Paul van Loon uit een artikel in de Volkskrant van het afgelopen weekend. Volgens hem moet de liefde voor boeken groeien en hebben leraren daar een grote rol in. Goed voorbeeld doet goed volgen en zo is het ook met lezen. Leraren kunnen opmerken ‘dat we al zoveel moeten’ en dat is helemaal waar. Echter is ons vak nergens zonder lezen. Maar hoe stimuleer je leerlingen tot lezen? En, misschien nog wel belangrijker, hoe vinden wij leraren onze liefde voor lezen en boeken terug? Ik ging vroeger een keer per week naar de bibliotheek, ik verslond boeken! Toch betrapte ik mezelf er een jaar geleden op dat ik veel minder las dan ik eigenlijk wilde. En dat hoor ik vaker terug van collega’s. Met deze tips stimuleer je je leerlingen en misschien ook wel jezelf om meer te gaan lezen en het ook weer leuk te vinden om een boek te pakken.

Tip 1 Elke dag lezen

Rooster zelfstandig lezen in. Elke dag. Minimaal een kwartier. Vijf dagen per week. Maak lezen onderdeel van de routine van de klas. Ook in groep 3 kunnen leerlingen zelfstandig lezen, vanaf dag 1. Wellicht lezen ze nog niet de woorden maar plaatjes kijken en een verhaal bedenken bij wat ze zien, kunnen ze zeker! Misschien wel het belangrijkste tijdens het zelfstandig lezen; lees zelf ook, laat leerlingen er van meegenieten dat je ook leest. Gewoon je eigen boek, het boek dat je thuis ook leest.

Tip 2 Lezen én bewegen

Stel vragen over wat er is gelezen en … breng leerlingen in beweging. Vraag de leerlingen voorafgaand aan het lezen of ze dit keer letten op de hoofdpersoon of de plaats waar het verhaal zich afspeelt. Na het lezen kan je via verschillende werkvormen de vraag laten beantwoorden. “Sta op als … jouw hoofdpersoon een jongen is.” “Sta op als … jouw verhaal grappig is.” De klas is in beweging, leerlingen denken na over wat ze hebben gelezen en je kan er vragen over stellen.

Tip 3 Challenge

Daag jezelf en je leerlingen uit! Vorig jaar las ik ook altijd mee met mijn groep 6. Elke week had ik een ander boek bij me en dat viel op. ‘Hoeveel boeken leest u juf?’ Ik liet de kinderen mijn profiel zien op Goodreads (social media app voor lezers, echt een aanrader!) waar ik bijhoud welke boeken ik lees. Ik vertelde de kinderen dat het mijn doel is om 52 boeken te lezen in 2019. ‘Juf, dat is heel veel, dat is 1 boek per week!’. Toch zagen ze er wel de lol van in. De leerlingen hebben zichzelf daarna ook een doel gesteld en hielden vanaf dat moment een leesdossier bij. Superleuk! Inmiddels zit ik zelf op 95 boeken in 2019.

Tip 4 Speciaal

Maak het lezen speciaal. Eén van mijn startende leraren geeft tijdens het stillezen een aantal leerlingen een kussen. Zij mogen die dag een eigen plekje zoeken om te lezen. In de vensterbank, op de stoel van de meester (wat een eer!), tegen de boekenkast aan, etc. Dat maakt het lezen extra bijzonder en geeft zodoende een fijne leesbeleving.

Tip 5 Straf? Nee!

Geef leerlingen nooit als straf de opdracht om een boek te gaan lezen. Ik hoor weleens dat kinderen niet mee mogen gymen, iets waar ze naar uitkijken en dan voor straf een boek moeten gaan lezen. Ook nog in een ander lokaal terwijl hun klasgenoten lekker gaan trefballen of multiballen. Dat voelt niet goed, toch? Welke boodschap geef je dan over lezen?

Tip 6 Speciaal voor jou geselecteerd

Kies de boeken voor je leerlingen zelf uit. Een andere leraar die ik begeleid is net als ik groot leesfan. Hij heeft zijn groep de eerste 3 weken zelf laten lezen uit boeken die ze zelf kozen en dat goed geobserveerd. Ook heeft hij zich in de eerste weken verdiept in de leerlingen. Waar houden ze van? Wat doen ze graag? Wat zijn hun hobby’s? Na deze eerste weken heeft hij de boeken voor de leerlingen gekozen en wel met een reden. Het overhandigen van het boek doet hij met show en aandacht, het is een bijzonder moment. De leerlingen krijgen de opdracht om er tijdens het lezen achter te komen waarom de meester speciaal dat boek aan hen heeft gegeven.

Tip 7 Boekpromotie

Laat de leerlingen een boekbespreking houden….zonder cijfer! Laat de leerlingen gewoon vertellen over het boek dat ze hebben gelezen, over de hoofdpersoon, het verhaal, waarom hij/zij het boek heeft gekozen en of hij/zij het boek zou aanraden aan de klasgenootjes en waarom wel of niet. En  natuurlijk een stukje voor laten lezen! Geen lijstjes om af te vinken, geen powerpoint of prezi, geen zenuwen omdat er meer gekeken wordt naar je presentatie dan naar het boek dat je hebt gelezen. Boekpromotie om het boek.

Tip 8 Ga op date (speciaal voor leerkrachten)!

En dan wel op een heel bijzondere date, namelijk een leesdate! Spreek af met iemand die ook van lezen houdt en misschien net als jij wel meer wil lezen. Ga naar een leuk en rustig cafeetje waar je lekker kan zitten. Natuurlijk klets je eerst even bij, maar pak daarna gewoon allebei je boek. Laat je meenemen in het verhaal en als je wilt delen wat er gebeurt of hoe je je voelt, je leesdate zit tegenover je! Het voelt eerst even gek maar ik kan je uit eigen ervaring vertellen, het went!

Tip 9 Bingo!

Benut de vakantie. Als je op internet zoekt naar een leesbingo, krijg je de leukste kaarten. Je kan er natuurlijk ook zelf één maken. De leerlingen krijgen via de bingokaart de opdracht om te lezen op bijzondere plekken, waarna ze een kruisje mogen zetten in dat vak. Lezen in het bos, lezen bij de verwarming, lezen met iemand anders, lezen in je bed, etc. Het wordt helemaal leuk als je leerlingen vraagt om bewijs te leveren van een aantal plekken. Laat ouders foto’s mailen, print ze uit en na de vakantie hangt je hele muur vol met lezende  leerlingen!

Tip 10 😉 Fijne kerstvakantie met veel leesplezier voor iedereen!