In de praktijk: Op naar een motiverend kindrapport
In het IEP LVS vond de Koningin Julianaschool in Den Helder eindelijk aansluiting bij haar visie op groei en ontwikkeling. Maar het bestaande rapport paste daar helemaal niet bij. Met de IEP Talentenkaart als nieuw uitgangspunt ging de Koningin Julianaschool op zoek naar een motiverend kindrapport. Voor hulp klopten ze aan bij Pepijn Dousi, voormalig IEP-adviseur en nu werkzaam bij Motivatiemeesters.
Twee jaar geleden koos het team van de Koningin Julianaschool in Den Helder voor het IEP LVS- vooral vanwege de focus op groei. Directeur Tjitske: ‘Groei is een van onze kernwaarden. Dan past het niet om kinderen af te rekenen op hun prestaties en om ze met elkaar te vergelijken in plaats van met zichzelf. Vooral niet omdat we een inclusieve school zijn met meerdere kinderen met een beperking. IEP gaat echt over de groei van het individuele kind, dat was doorslaggevend voor ons.’
Ze voegden de IEP Talentenkaart, de rapportages van het IEP LVS, toe aan het rapport van de leerlingen. Maar met de andere onderdelen van het rapport zat de school nog vast in “de oude manier van denken”. Tjitske: ‘Behalve de IEP Talentenkaart stonden in het rapport ook nog de cijfers en beoordelingen vanuit de methode, dus op dat vlak werden leerlingen nog steeds afgerekend op hun prestaties. En niets in het rapport kwam vanuit de kinderen zelf. Het gaat over hún ontwikkeling! Hoe kan het dat wij een rapport delen waar zij zelf niets mee te maken hebben?’
Leren van het proces
Tijdens de opstartfase van het IEP LVS ondersteunde Pepijn Dousi – toen nog IEP-adviseur – de Koningin Julianaschool. Het was daarom een logische vervolgstap om Pepijn te vragen voor hulp bij het rapport: vanuit Motivatiemeesters begeleidt hij schoolteams die hun onderwijs motiverender willen maken voor de leerlingen. Pepijn: ‘Scholen stappen over naar IEP vanwege het complete kindbeeld en de aandacht voor groei, maar lopen er vervolgens tegenaan dat het bestaande rapport nog steeds gericht is op prestatie en vergelijken. Bijvoorbeeld door met cijfers te werken voor deelvaardigheden. We vertellen kinderen dat ze fouten mogen maken omdat je daarvan leert; maar met het rapport rekenen we ze toch een beetje af. Dat werkt niet heel motiverend.’
Pepijn helpt scholen om een rapport te creëren dat het leerproces beter zichtbaar maakt en meer recht doet aan de inzet en groei van leerlingen. Daarvoor is geen kant-en-klaar recept beschikbaar: elke school heeft immers een eigen visie en populatie. Om een passend rapport te vinden is juist het proces belangrijk. Pepijn: ‘Alleen dan is het rapport echt van het team, de kinderen en de ouders. We vragen school om een kleine werkgroep van leerkrachten te vormen. Tussen de bijeenkomsten door – in dit begeleidingstraject zijn dat er vier- halen de leerkracht informatie op bij leerlingen, ouders en collega’s. Zo komen we steeds dichter bij een nieuw product.’
Op een andere manier kijken
Dat proces heeft de Koningin Julianaschool veel gebracht. Tjitske: ‘In het traject zijn we kritisch met elkaar gaan kijken: we deden het zo, maar blijven we het ook zo doen? Vanwege de verschillende opvattingen in het team was dat best een lastig proces, maar het heeft mooie gesprekken opgeleverd. We hebben ook wel wat lef moeten tonen door iets te doen dat niet iedereen doet.’ Pepijn kan dat beamen: ‘Het team was kritisch maar ook constructief, en ze durfden echt op een andere manier te kijken. Ik vind het heel mooi als het even schuurt aan het begin van het proces; dat mensen bewust stil staan bij hoe ze iets doen, en ineens zien dat ze dat liever anders willen. Het kán nu ook anders, omdat er alternatieve middelen zijn die we voorheen niet hadden.’
Een van de wensen die het proces blootlegde was een rapport zonder cijfers. Tjitske: ‘Pepijn liet ons nadenken over een aantal vragen. Wat vinden we ervan om kinderen twee keer per jaar te meten? Willen we ze in de tussentijd ruimte geven om te oefenen en fouten te maken? Moet er aan die meting een cijfer hangen voor het rapport? Of willen we vooral met de kinderen kijken waarom het goed gaat en wat er nog beter kan? We hebben ook de leerlingen bevraagd, en het overgrote deel bleek liever geen cijfers te krijgen.’
Het nieuwe rapport bestaat uit de IEP Talentenkaart en het portfolio, dat echt van de kinderen zelf is. De methodetoetsen dienen nog steeds om de leerkracht te informeren waar het kind staat, zodat het onderwijsaanbod daarop kan worden aangepast; maar de resultaten verschijnen niet meer op het rapport. Sommige ouders, leerkrachten en ook leerlingen moeten nog wel wennen aan het verdwijnen van de cijfers. Tjitske: ‘Het geeft een bepaalde houvast. Maar als je leerlingen uitlegt waarom we geen cijfers meer geven, begrijpen ze dat meteen.’
Trots op je rapport
Een motiverender rapport, kost dat niet veel te veel tijd? Dat was een vraag die ook de leerkrachten op de Koningin Julianaschool bezighield. Nu ze met het nieuwe rapport werken, blijkt die tijdsinvestering gelukkig mee te vallen. Sterker nog, het oude rapport kostte méér tijd. Pepijn legt uit hoe dat kan, aan de hand van een werkvorm die hij vaak tijdens het begeleidingstraject doet: ‘Ik vraag leerkrachten om elk element waarover ze op het huidige rapport iets zeggen op een geel memoblaadje te schrijven. Op sommige scholen zorgt dat voor meters aan geeltjes. Wat levert het kinderen op dat je zoveel over ze zegt en hoeveel tijd kost jou dat?’ Samen met de school kijkt Pepijn wat er weg kan, en dat maakt een groot verschil.
Een belangrijke reden voor de Koningin Julianaschool om dit traject in te gaan, was om de leerlingen meer te kunnen betrekken bij hun eigen ontwikkeling. Ze kozen voor een portfoliodeel waarin leerlingen zelf werkjes kunnen stoppen. ‘De kinderen vinden het geweldig. Ze bouwen het hele jaar door aan een portfolio waar ze trots op zijn. Het rapport ontwikkelt zich nog steeds; we zijn nog lerende. Maar dit past veel beter bij onze kernwaarden en inclusieve school, en het rapport is nu echt van de kinderen.’
Ben je benieuwd wat de leerlingen nog meer zeggen over het nieuwe rapport op de Koningin Julianaschool? Houd je social media in de gaten voor deel 2 van dit artikel, met de trotswerkjes van de kinderen!
Meer informatie over Motivatiemeesters?
Zijn jullie ook op zoek naar een motiverend rapport(proces)? Neem dan gerust contact op met Pepijn of neem een kijkje op www.motivatiemeesters.nl.
Meer informatie over IEP?
Wil je meer weten over het IEP LVS? Onze IEP-adviseurs vertellen je er graag over óf ervaar het zelf via een proeflicentie.
