IEP Leerlingvolgsysteem: niet vergelijken met klasgenootjes, maar focus op eigen groei
We spreken Janneke Helsloot (productmanager IEP bij Bureau ICE) na een drukke week. De periode van de eindtoets in groep 8 is net achter de rug, door alle coronamaatregelen en last minute geschuif met data als gevolg van quarantaines liep het dit jaar allemaal wat langer door dan anders. Liever dan over de eindtoets, heeft Janneke het echter over het IEP Leerlingvolgsysteem (LVS), dat basisscholen sinds twee jaar kunnen gebruiken om de ontwikkeling van kinderen te volgen.
“Begrijp me goed. Ik ben heel blij dat we de IEP Eindtoets aanbieden omdat we scholen daarmee de mogelijkheid geven om te kiezen voor een eindtoets die bij hen past. We horen dat kinderen onze toets met meer vertrouwen en plezier maken. Maar het IEP LVS is nog veel leuker.”
Wij willen dat kinderen zich optimaal ontwikkelen en dat ze dat kunnen doen door naar zichzelf te kijken. Niet door vergeleken te worden met klasgenootjes.
Waarom vind je het IEP LVS leuker dan de IEP Eindtoets?
“Omdat ik daarin onze visie op ontwikkeling van kinderen nog beter terugzie. De eindtoets blijft een momentopname en meet een smal deel van wat de kinderen geleerd hebben, namelijk lezen, taalverzorging en rekenen. Wij willen dat kinderen zich optimaal ontwikkelen in de breedste zin van het woord. En dat ze bij die ontwikkeling naar zichzelf kijken. Niet vergeleken worden met hoe andere klasgenootjes zich ontwikkelen. Of met groep 8 van het jaar ervoor. Of in het ergste geval: met heel Nederland. Aandacht voor de eigen groei is waar we voor gaan”.
“Leergroei in het IEP LVS gaat altijd over stapjes die je hebt gezet ten opzichte van jouw eigen vorige resultaat. Dat is volgens ons de eerlijkste manier om met leerlingen en leerkrachten naar groei te kijken: heeft dat stapje opgeleverd wat we ervan hadden verwacht? De toets is daarmee een antwoord op een vraag die je hebt.”
De toets als antwoord op een vraag die je hebt. Mooie uitspraak.
“Ik hoorde dat pas ergens voorbijkomen en vond dat heel erg treffend, ja. Bij Bureau ICE willen we heel graag dat er zo naar toetsen gekeken wordt.”
Waarom?
“Omdat je als leerkracht wil weten: wat heeft mijn onderwijs voor mijn leerling opgeleverd? Zie je na een toets dat een kind tachtig procent van de lesstof heeft begrepen, maar dat twintig procent nog niet helemaal beklijft? Dan is het zonde om het ene hoofdstuk af te sluiten en met het volgende hoofdstuk door te gaan, alleen maar omdat het lesboek daarom vraagt. In plaats daarvan kun je bij het aanbieden van lesstof die twintig procent opnieuw meepakken. Omdat een kind dat kennelijk nog nodig heeft. Je hebt getoetst op basis van inhoudsdoelen, dus waar nog aan gewerkt kan worden. Leerkrachten zijn vakmensen. En ons LVS is een instrument in handen van die vakmensen.”
Veel scholen zijn nu bezig met het maken van plannen in het kader van het Nationaal Programma Onderwijs. Kan het IEP LVS daar nog iets aan bijdragen?
“Het Nationaal Programma Onderwijs vraagt van scholen om leerachterstanden in beeld te brengen en dat kan met het IEP LVS, door kinderen een volgtoets te laten maken en te kijken waar ze staan ten opzichte van de vorige keer. Zie je voldoende groei? Of heeft bijvoorbeeld corona invloed gehad op de groei?”
“Daar komt bij dat je met het IEP LVS zowel cognitieve aspecten als het sociaal-emotioneel welbevinden, de leeraanpak en het creatief vermogen van kinderen in beeld brengt. Wat ze in het NPO sociaal-emotionele en executieve functies noemen. Zo heb je met het IEP LVS één bron waar je de hele schoolscan uit kunt halen.”
Hoeveel scholen maken inmiddels gebruik van het IEP LVS?
“Nu al 700. In twee jaar tijd, hè! In het eerste jaar hebben we ervoor gezorgd dat het LVS er voor de leerling stond, met toetsen en rapportages op leerlingniveau, goedgekeurd door de Expertgroep Toetsen PO. Afgelopen jaar hebben we het doorontwikkeld naar een volgsysteem voor de hele school, met behalve leerlingrapportages ook groepsrapportages, schoolrapportages en een bestuursmodule.”
Al 700 scholen maken hier gebruik van!
Hoe verklaar je dat zoveel scholen overstappen naar het IEP LVS?
“Mede door de populariteit van de IEP Eindtoets. Veel scholen slaan aan op onze manier van vragen stellen, leuke leesteksten, minder talige rekenopgaven en dicht bij de leefwereld van de leerling. Daardoor kregen we steeds vaker de vraag of wij ook leerlingvolgtoetsen hadden.”
Scholen vroegen erom?
“Klopt. En waar de eindtoets alleen taal en rekenen meet, hebben we de ontwikkeling van ons LVS meteen aangegrepen om het complete kind in beeld te brengen: hart, hoofd en handen. Aan de hand van de bekende spindiagrammen. Daarvoor hebben we drie self-assessment-instrumenten in het IEP LVS opgenomen: leeraanpak, creatief vermogen en sociaal-emotionele ontwikkeling.”
Overstappen naar een nieuw systeem gaat vaak gepaard met enig gedoe. Doen jullie nog iets om de overstap – in de praktijk vaak vanaf Cito – naar het IEP LVS te vergemakkelijken?
“Ja en nee. Ja in de zin dat we scholen persoonlijk begeleiden bij de start met een implementatietraject en uiteraard is onze klantenservice altijd bereikbaar voor vragen. Nee in de zin dat het ook best even wennen mag zijn. Want als je stopt met bijvoorbeeld Cito, kies je ervoor om op een andere manier naar kinderen te gaan kijken, dan vraagt dat nu eenmaal om een andere manier van werken. Om het loslaten van rapportages en grafieken die je gewend was.”
“Karin Sauter, een IB’er van de Horizon in Rilland is erg enthousiast over ons LVS, ze vergeleek de overstap naar een ander LVS met de overgang van de gulden naar de euro. Ja, het is even wennen, maar na een jaar is het de nieuwe realiteit en ga je niet meer omrekenen.”
En kan ik als school eventueel een omrekentabel krijgen, zoals van de gulden naar de euro?
Lachend: “Nee, want je kunt niet alle getallen zomaar met elkaar vergelijken. Het verhaal achter het getal noemen we dat. Welke inhoudsdoelen zijn er te vinden achter een getal? Daar ga je mee verder. Wij faciliteren veel, maar niet het terugrekenen naar waar je vandaan kwam, want daar heb je niet voor niets afstand van genomen!”
“Het leuke is: de stapjes die je maakt met leerlingen, maak je ook binnen je eigen team. Van leerkracht tot bestuur. Je gaat met de hele school op een andere manier naar toetsen, toetsresultaten en de ontwikkeling van je leerlingen en je school kijken.”
