‘Het zweet moet op de juiste rug’

Cultuurprofielschool Gerrit van der Veen College werkt ook aan de eigen cultuur: ‘Het zweet moet op de juiste rug’

“Ik kende Bureau ICE eigenlijk nog niet”, bekent Manon van der Garde meteen aan het begin van ons gesprek. Dat heeft alles te maken met de opzet van deze nieuwe serie blogartikelen, waarbij degene die we interviewen zelf een kandidaat mag aandragen voor een volgend interview.

In de vorige publicatie deelde Susan Zandbergen van het Almere College haar ervaringen met ons JIJ! Leerlingvolgsysteem. Lees ook: “Als het onderwijs onder druk staat, heeft dat ook gevolgen voor je toetsbeleid”. Daarna gaf ze het stokje door aan Manon, teamleider bovenbouw van het Gerrit van der Veen College, een kleinschalige cultuurprofielschool voor havo en vwo in Amsterdam.

Susan droeg Manon voor met deze motivatie: ‘Dit college heeft een bijzondere doelgroep, met dans- en muziekstudenten. Ik ben erg benieuwd hoe zij de toetsing van zowel praktijk als theorie vormgeven, en welke gevolgen het coronavirus heeft voor de examens.’

Gerrit van der Veen College

Kun je ons iets vertellen over jullie doelgroep?

“Wij hebben een DAMU-licentie, een dans- en muzieklicentie. Dit betekent dat leerlingen die een vooropleiding doen bij de Nationale Balletacademie, het Lucia Marthas Institute for Performing Arts of het Conservatorium van Amsterdam bij ons een ander programma krijgen. Vergelijk het met een LOOT-school voor topsport.”

‘Creativiteit en cognitief leren gaan hand in hand. Als je creatief kunt denken, kun je ook beter wiskundesommen oplossen.’ 

“We doen sowieso veel aan kunst en cultuur, ook voor leerlingen die niet in een vooropleidingstraject zitten. Die krijgen alle kunstdisciplines bijvoorbeeld al in de onderbouw aangeboden. Het leren kijken naar kunst zit er bij ons al vanaf het eerste jaar in; creativiteit en cognitief leren gaan hand in hand. Niet alleen iets maken in de handvaardigheidsles, maar ook creatief leren denken. Want als je creatief kunt denken, kun je ook beter wiskundesommen oplossen.”

Welke gevolgen heeft corona voor jullie examens gehad?

“Alle schoolexamens hebben we hier op school gedaan. Los van die officiële toetsen zag je veel creativiteit bij docenten. Traditionele toetsen thuis afnemen is natuurlijk heel spiekgevoelig, dus zochten ze naar alternatieven. Bijvoorbeeld een filmpje maken. Of een foto, of een verslag.”

Nationaal Programma Onderwijs

Een ander actueel onderwerp, dat alles te maken heeft met de coronaperiode, is het Nationaal Programma Onderwijs. Hebben jullie al plannen in het kader van dat programma?

“Wij investeren de komende tijd veel in digitalisering en in leerlingbegeleiding. Want achterstanden wegwerken is mooi, maar het gaat erom dat we het onderwijs verbeteren. En als het om digitalisering gaat, hebben wij echt nog een slag te slaan. We hebben de afgelopen tijd allemaal gezien wat er mogelijk is, toen we alles ineens via Teams moesten gaan doen. Maar wij doen hier nog steeds veel met boeken en tot nu toe waren we niet zo van de laptops.”

Je noemde leerlingbegeleiding als tweede aandachtspunt. Kun je daar meer over vertellen?

“Dat is investeren in aandacht. Aandacht voor de mentale gesteldheid van leerlingen. Hoe zit je in je vel? Maar ook aandacht voor het vermogen en de bereidheid van leerlingen om te leren. Hoe leer ik? Als dat tijdens corona even weg is geweest, komt dat niet zomaar terug. ‘Het zweet moet op de juiste rug’, noemen wij dat.”

En op welke rug staat het zweet?

“Tot nu toe nog te vaak op de rug van de docent. Die staat zich vijftig minuten lang uit te sloven voor de klas en mag daarna nog een hele avond werk nakijken, terwijl leerlingen soms onderuitgezakt in de les zitten. Dat moet andersom. Leerlingen die zoveel energie in hun eigen ontwikkeling steken en zo bereid zijn om te leren dat het zweet op hún rug staat. Dat is best een ingewikkelde klus.”

‘Wij willen leerlingen meer feedback geven in plaats van alleen maar een cijfer. Dat is best pittig, want we zijn allemaal opgevoed in die cijfercultuur, leerlingen ook.’

Wat maakt het ingewikkeld?

“Wij willen leerlingen meer feedback geven in plaats van alleen maar een cijfer. Dat is best pittig, want we zijn allemaal opgevoed in die cijfercultuur, leerlingen ook. Maar het vervelende is dat cijfers alleen maar een gemiddelde aangeven van wat je kan of beheerst. Met een zes voor wiskunde of Frans kun je nu verder, maar die zes betekent eigenlijk ook dat je nog heel veel te leren hebt. Die cijfercultuur bevordert het leren niet en bevordert de motivatie niet.”

Toetsbeleid

Je bent als examensecretaris ook verantwoordelijk voor het toetsbeleid. Hoe hebben jullie dat vormgegeven?

“Nu ook nog vrij ouderwets, maar we willen toe naar meer formatief toetsen. Leerlingen feedback geven, zodat duidelijk is waar ze nog aan moet werken. Maar we zitten nog zo vast in die cijfercultuur en afrekencultuur, dat we daar echt nog een slag in moeten slaan.”

“Daarnaast willen we toetsing creatiever gaan vormgeven. Een van onze geschiedenisleraren laat leerlingen een rol spelen uit de geschiedenis. Tijdens de voorbereiding van een toneelstuk moeten leerlingen kennis tot zich nemen over zo’n periode. Die manier van leren zorgt voor een beter begrip van de stof dan wanneer je alleen vraagt om reproductie in een toets.”

“Een ander mooi voorbeeld is een docent Engels die merkte dat leerlingen het lastig vonden om de vervoeging van werkwoorden er goed in te krijgen. Die heeft toen de opdracht gegeven om een rap te maken met bepaalde werkwoorden. Als je er op die manier mee bezig gaat, beklijft het beter. Het is alleen lastiger te becijferen en het leidt tot meer discussie. Aan de andere kant groei je door al die discussie ook als vakgroep. Je zult samen moeten bedenken wanneer je vindt dat een verslag of een uitvoering voldoet. Of je kunt minder toetsen en minder becijferen. Dat is iets waar we als school nog middenin zitten.”

Stokje doorgeven

Bedankt voor dit openhartige inkijkje in alle ontwikkelingen bij het Gerrit van der Veen College. Dan is het nu jouw beurt om het stokje door te geven. Wie zou je willen voordragen?

“Frank Joop. Hij heeft dezelfde functie als ik, maar dan op de Open Schoolgemeenschap Bijlmer (OSB) in Amsterdam Zuidoost. Ik kan me voorstellen dat het daar nog ingewikkelder is geweest om leerlingen in coronatijd bij het onderwijs te betrekken dan hier in Zuid, waar bijvoorbeeld vrijwel iedere leerling al een laptop had. En ik lees ook graag ook hoe ze op de OSB met toetsbeleid omgaan.”

Meer lezen

Iedere leerling leert en ontwikkelt zich anders. Door inzicht te krijgen in hoe leerlingen zich ontwikkelen en in hun leerproces, helpen we hen om zich maximaal te ontplooien. Wij geloven in toetsen om van te leren. Toetsen op een manier die leerlingen onderdeel maakt van hun eigen leer- en ontwikkelproces. En die docenten zicht geeft op waar de hiaten zitten en welke feedback of hulp er nodig is.

JIJ! Toetsing & Training adviseert, inspireert en ontzorgt in het creëren van waardevolle leermomenten. We ondersteunen het voortgezet onderwijs op drie in elkaar grijpende niveaus: toets- visie en toetsbeleid, training en professionalisering en tools. Op deze manier kun je toetsing inzetten om het onderwijs beter te maken.