Examineren tijdens corona: de ervaringen van ROC Kop van Noord-Holland

Elke mbo-school heeft er dit jaar mee te maken gehad: examineren in tijden van corona. Hoe hebben ze het bij ROC Kop van Noord-Holland opgepakt? En hoe hebben ze het ervaren? Een duo-interview met Berber Weerstand, docent Nederlands en projectleider TOA, en Margreet Kraak, lid van de examencommissie.

Examineren tijdens corona. Hoe zijn jullie daarmee omgegaan?

Berber: “In maart mochten studenten niet meer naar school. Vanaf dat moment hebben we de instellingsexamens spreken en gesprekken online gedaan. Het Centrale Examen lezen en luisteren en het instellingsexamen schrijven zijn we wel op locatie blijven doen, toen dat weer mocht.”

“Dat is nog steeds aanpassen, want in plaats van meer dan twintig studenten in een lokaal heb je nu steeds groepen van acht. Dit schooljaar vallen spreken en gesprekken in periode 3 en 4, dus vanaf maart. We hebben er goede hoop op dat het dan weer normaal is.”

“Dit jaar hebben we het dagen achtereen online gedaan en op zeker moment raak je toch een beetje afgestompt. Maar het doet vooral een beroep op de leerling. Examens zijn al spannend, en dan krijg je die aparte situatie er nog bij. Sommige leerlingen vonden dat prettig, andere leerlingen hadden er last van. Daar probeer je je rekening mee te houden bij het beoordelen.”

Hoe zorg je als examencommissie voor een goede borging?

Margreet: “Toen de lockdown vorig schooljaar inging, voorzagen we dat we sommige examens misschien niet meer op school konden afnemen. Toen hebben we een procedure ontwikkeld. Een handleiding voor docenten. Hoe moet je te werk gaan, wat mag er wel en niet? De AVG, veiligheid, alles hebben we daarin meegenomen.”

“Daarbij hebben we docenten vrijgelaten om het binnen de RIVM-maatregelen op hun eigen manier te organiseren. Dus bijvoorbeeld ook examens uitstellen om die na de lockdown wel op school af te nemen. Het online afnemen van een examen is ook zo’n afwijking van het examenplan. Al die afwijkingen moesten ze aanvragen bij de examencommissie. Op die manier houd je in beeld welke groepen online geëxamineerd zijn en welke op school. En heb je alles goed geborgd.”

“Op een gegeven moment zaten we elke avond met de examencommissie alle afwijkingen te bespreken. Om acht uur. Online. Vaste prik. Dat was best buffelen, maar ik denk dat dit in het hele land is gebeurd. En zodra je eenmaal ziet dat docenten het goed voor elkaar hebben, worden het hamerstukken.”

“Tijdens de evaluatie aan het einde van het schooljaar hebben we geconstateerd dat het prima kan, online examineren. En voor dit schooljaar hebben we een addendum gemaakt bij alle examenplannen. Overal waar ‘op school’ staat, kan een examen ook digitaal plaatsvinden. Het wordt nog wel geregistreerd, maar je hoeft het niet elke keer opnieuw aan te vragen. Ook zijn er duidelijke richtlijnen van kracht voor het online afnemen van mondelinge examens, zoals het checken van de verbinding en vooraf aangeven aan de student dat het opgenomen wordt.

“Dat vond ik het mooie. Organiseren dat die studenten gediplomeerd van school kunnen, omdat ze het echt verdiend hebben.”

Hoe hebben de docenten het online examineren opgepakt?

Berber: “Het verschilt per afdeling, maar uiteindelijk heeft iedereen ingezien dat dit een goede oplossing was. Zelf heb ik veel examens online afgenomen, want ik wilde niet het risico lopen dat de examinering niet door kon gaan als gevolg van de coronamaatregelen. Anderen hebben bewust gewacht en de examens op het laatste moment alsnog op school afgenomen.”

“De meeste docenten zijn blij met mogelijkheden die er zijn. Ik heb wel veel vragen gehad over het online afnemen van examens schrijven. Mijns inziens is die mogelijkheid er niet. Je kunt niet controleren of garanderen dat zoiets thuis goed gaat.”

“Wij hebben er daarom bewust voor gekozen om dat nog steeds op school te doen. Daarbij hielden we wel steeds in ons achterhoofd: wat als het straks toch niet kan? Want toen er berichten kwamen dat het VO geen examen hoefde te doen, dacht ik maar één ding. Dat gaan wij toch niet doen?!”

“Dat gevoel heeft alle docenten een enorme drive gegeven om te kijken hoe we examens toch konden afnemen. Dat was spannend, maar goed voor het groepsgevoel. Samen hebben we dat doel behaald. En ondanks dat we niet bij de diploma-uitreiking mochten zijn, hebben we veel reacties gehad. ‘Fijn dat alles door kon gaan, ik heb wel mijn diploma.’”

Margreet: “Dat vond ik ook het mooie. Iedereen heeft extra werk gehad aan het gebeuren. Wij als examencommissie, maar zeker ook de docenten, en alle andere collega’s die betrokken zijn bij examineren en diplomeren. En dan toch met elkaar die klus gewoon klaren. Organiseren dat die studenten gediplomeerd van school kunnen, omdat ze het echt verdiend hebben.”

Hebben jullie tijdens de coronatijd gevallen van fraude gehad?

Berber: “Nee. Ook omdat we ervoor gekozen hebben om alleen de examens spreken en gesprekken online te doen, denk ik. Die kun je niet door iemand anders laten voeren. Als je dat voor schrijven zou doen… Nee, dat kan gewoon niet. Dan kom je in situaties waarin je niet terecht wil komen.”

Margreet: “Ook van andere mbo’s heb ik nauwelijks gevallen gehoord. Ik heb deze week nog een landelijke bijeenkomst bijgewoond en merkte dat de behoefte aan controle op valide afname en beoordeling groot is. Zolang het enigszins mogelijk is blijven scholen het fysiek doen.”

“Je hebt met TOA een valide instrument, want alle stappen in het borgingsproces zijn afgedekt en inzichtelijk.”

Tot slot: sinds begin vorig jaar maken jullie bij het toetsen gebruik van TOA. Hoe bevalt dat de examencommissie en de docenten?

Margreet: “Borgingstechnisch is TOA heerlijk. Bij steekproeven op examendossiers. En bij de voordracht voor diplomeringen: klopt alles, zijn alle instellingsexamens gemaakt? Voorheen moesten we soms nog de kast in en stapels papier doorzoeken. Nu is dat heel zwart-wit geworden. Staat het niet in TOA? Dan is het er niet. En in de examendossiers kun je precies zien of alles klopt. Je hebt een valide instrument, want alle stappen in het borgingsproces zijn afgedekt en inzichtelijk. Gelukkig werken inmiddels ook alle docenten er prettig mee. Van begin af aan waren er al docenten die er graag mee aan de slag wilden, maar waren er ook een paar die er niet op zaten te wachten…”

Berber: “Alles wat je nieuw invoert zorgt voor hobbels en bobbels. Bij Deviant, dat we hiervoor gebruikten, was alles op papier. Nu gaan examens via de computer, vullen docenten beoordelingen in via de computer. Voor sommige docenten was dit wennen; docenten die graag hun rode pen gebruiken, waren die rode pen kwijt. Dus ik ben workshops gaan geven om iedereen met deze nieuwe manier van examinering te laten kennismaken. En al snel draaide een grote groep om. Op moment dat ze schrijfexamens gingen beoordelen kwamen ze erachter: dat is veel efficiënter qua tijd! En uiteindelijk is iedereen enthousiast geworden.”

Margreet: “Het contact met Bureau ICE is goed. Dat geldt voor de contacten met de accountmanager en voor de contacten met de helpdesk. Vragen zijn niet altijd direct te beantwoorden, maar worden altijd serieus opgepakt. Ook hebben we een kalibreersessie gehad, begeleid door TOA-trainers. Dat is dermate goed bevallen, dat we nu al een nieuwe sessie hebben gepland voor juni 2021.”

Tijdelijk aanbod

Een goedwerkende examencommissie is momenteel belangrijker dan ooit. Tot en met 30 april bieden wij de training Examencommissie Startbekwaam met 25% korting aan.

Oproep

Wil je met anderen delen hoe jouw instelling het examineren inricht? Mail dan naar toa@bureau-ice.nl. We komen graag met je in contact!