‘Kinderen moeten naar een school kunnen die deel uitmaakt van hun leefomgeving’

In de vorige aflevering van deze serie gaf Frank Joop van Open Schoolgemeenschap Bijlmer het stokje door aan Harald van Vugt, vanwege de bijzondere klus waar deze rector mee bezig is. In de woorden van Frank: “Hij is op het onderwijskundig wispelturige Rotterdam-Zuid rector van twee scholen […] Daarnaast is hij kwartiermaker van een nieuwe school.” Voldoende aanknopingspunten voor een interessant gesprek, lijkt ons!

Vertel. Wat is er ‘onderwijskundig wispelturig’ aan Rotterdam-Zuid?

“Het verhaal van Rotterdam-Zuid is bekend. Het is een wijk waar veel moois gebeurt, maar waar ook sprake is van armoede, onveiligheid en gebrek aan perspectief. Een giftige cocktail, te midden waarvan kinderen een toekomst moeten zien op te bouwen.”

“Ook de gemeente maakt zich zorgen over deze situatie. Daarom is er een convenant gesloten tussen de gemeente Rotterdam en drie grote schoolbesturen, om een impuls te geven aan de onderlinge samenwerking. Want we zien dagelijks tweeduizend leerlingen uit Rotterdam-Zuid de Erasmusbrug over fietsen om in Rotterdam-Noord en de randgemeenten naar school te gaan. Terwijl de gedachte is dat kinderen naar school zouden moeten gaan in de wijk waar ze opgroeien. Dat kinderen naar een school moeten kunnen die deel uitmaakt van hun leefomgeving.”

Tweeduizend kinderen die elke dag hun eigen wijk uitfietsen om elders naar school te gaan, hoe ga je zoiets tegen?

“We hebben het convenant geconcretiseerd met nieuwbouwplannen en verhuizingen. De ‘Schuif op Zuid’ noemen we dat. In het Stadionpark naast de Kuip, op het voormalige trainingscomplex Varkenoord, komen twee nieuwe scholen. Eén voor het CVO, het schoolbestuur waar de Zuidermavo en CBSplus onder vallen, de twee scholen waarvan ik rector ben. En één voor het LMC, een ander schoolbestuur dat deelneemt aan het convenant. Behalve de nieuwe scholen komen er ook veel woningen. Op allerlei manieren krijgt de wijk een behoorlijke impuls.”

“Het doel is om in 2025 met 1.200 leerlingen te starten. Een hele uitdaging, want nu zitten we met de Zuidermavo en CBSplus op 650 leerlingen. Samen.”  

Jij bent kwartiermaker van een van die nieuwe scholen. Wat doet een kwartiermaker?

“Enerzijds ben ik bezig om één school te maken van onze twee bestaande scholen. Het is ons doel om in 2025 met 1.200 leerlingen te starten met onze nieuwe school voor mavo, havo en vwo. Een hele uitdaging, want nu zitten we met de Zuidermavo en CBSplus op 650 leerlingen. Samen.”

“Anderzijds werken we aan onderwijsvernieuwing. Terwijl we onderweg zijn naar onze nieuwe, gezamenlijke school, zijn we ook bezig om een nieuw onderwijsconcept te implementeren.”

“Om het nog wat wispelturiger te maken, staat er ook nog een tussentijdse verhuizing op het programma. We gaan tijdelijk naar het gebouw van het voormalige Vreewijk Lyceum, elders op Zuid, omdat we uit onze bestaande gebouwen moeten. De Zuidermavo verhuist volgend jaar; het jaar daarop komt CBSplus erbij. Dus vanaf schooljaar 2023/2024 zitten we met beide scholen in één gebouw. Dat jaar gebruiken we om ons als één team te voorbereiden op de definitieve overstap.”

Je had het over een nieuw onderwijsconcept dat jullie tussentijds aan het implementeren zijn. Kun je daar ook iets meer over vertellen?

“Dat is gebaseerd op Kunskapsskolan. Een Zweeds onderwijsconcept dat draait om gepersonaliseerd onderwijs. Letterlijk betekent het ‘kennisschool’. We hangen het nieuwe concept niet helemaal aan die naam op, want er zijn ook voorbeelden waar het is misgegaan of waar het weerstand heeft opgeroepen. Maar de principes van het concept – gepersonaliseerd leren, in je eigen tempo aan je eigen leerdoelen werken, individuele aandacht – zijn we al wel aan het introduceren.”

Onderwijsvernieuwing kan voor weerstand zorgen, je stipte dat zelf al even aan. Hoe zorg je ervoor dat medewerkers zo’n nieuw concept omarmen?

“Als docent krijg je een andere rol en de kans om je didactische potentieel uit te breiden. Ik ben er zelf enthousiast over en kan collega’s volgens mij goed laten zien welke kansen het biedt. Persoonlijk zou ik het ook heel interessant vinden om mee te zoeken naar een toekomstbestendig onderwijsconcept. Maar het is natuurlijk voor iedere collega een persoonlijke afweging of je het kunt omarmen, of je er blij van wordt. Daarom proberen we goed naar iedereen te luisteren. We nemen de tijd om met iedereen in alle openheid het gesprek hierover te voeren.”

En als collega’s er niet in mee willen?

“Niemand heeft er baat bij om mensen te verplichten een onderwijsconcept uit te dragen waar ze niet achter staan. Liefst neem ik alle collega’s mee op weg. Maar als er collega’s zijn die er echt niet in mee willen, gaan we binnen onze scholenkoepel samen op zoek naar een plek waar ze zich beter thuis voelen.”

Harald van Vugt is de vierde die het stokje doorkreeg. Nieuwsgierig naar zijn voorgangers? Lees alle interviews hier.

 

Nieuwbouw, tussentijdse verhuizingen, een nieuw onderwijsconcept. Hoe zet je dat allemaal in gang? En hoe leid je het allemaal in goede banen?
“Dat vind ik ook ingewikkeld, hoor. Ik probeer vooral niet te ver vooruit te denken. Het einddoel heb ik duidelijk voor ogen. Maar de route, de manier waarop en het tempo waarin, kan en wil ik niet afdwingen. Ik kijk naar de flow in de school en probeer mensen te horen: wat heb je nodig, waar zit de dynamiek, waar zit de energie bij mensen? Ik ervaar vertrouwen van de algemene directie en werk met collega’s die zeer gedreven zijn om kinderen toekomstperspectief te bieden. Dus die route vinden we in saamhorigheid, daarvan ben ik overtuigd.”

Stokje doorgeven

Tot slot: wie mogen wij in de volgende aflevering van deze interviewserie het podium geven?

“Guus Haelermans. Hij is vorig jaar begonnen bij het Reeshof College. Een vmbo-school in Tilburg die het helemaal voor elkaar heeft. Prachtig gebouw, goede resultaten, leerlingen staan in de rij. Ik vind het interessant om te horen wat iemand gaat doen aan een school die zo goed draait. Welk stempel kun je als schoolleider drukken? Wat kun je daar nog toevoegen? Alsof je Louis van Gaal opvolgt als bondscoach van het Nederlands mannenelftal, of Sarina Wiegman bij de vrouwen. Dat lijkt me een mooi managementvraagstuk.”

Meer lezen

Iedere leerling leert en ontwikkelt zich anders. Door inzicht te krijgen in hoe leerlingen zich ontwikkelen en in hun leerproces, helpen we hen om zich maximaal te ontplooien. Wij geloven in toetsen om van te leren. Toetsen op een manier die leerlingen onderdeel maakt van hun eigen leer- en ontwikkelproces. En die docenten zicht geeft op waar de hiaten zitten en welke feedback of hulp er nodig is.

JIJ! Toetsing & Training adviseert, inspireert en ontzorgt in het creëren van waardevolle leermomenten. We ondersteunen het voortgezet onderwijs op drie in elkaar grijpende niveaus: toets- visie en toetsbeleid, training en professionalisering en tools. Op deze manier kun je toetsing inzetten om het onderwijs beter te maken.