Column: Die ene docent…

De leerling was er stil van. Bedeesd stamelde ze haar antwoord toen ik haar vroeg wat ze van deze inspiratiedag vond. Als aftrap voor een toetsbeleidtraject had ze samen met haar medeleerlingen en docenten nagedacht over vragen als ‘Waarom willen wij toetsen?’ ,’Wat vinden wij van toetsing op onze school?’ en ‘Wat zijn onze toetsdromen?’. Haar docenten, aldus de leerling, vinden het belangrijk dat ze succesvol is op school en zijn bereid haar daarbij te helpen. Ze was met stomheid geslagen toen ze dat besefte.

Tijdens deze inspiratiedag komt in een aantal van de groepen het motiveren van leerlingen door middel van toetsen naar voren. Dit is interessant. Aan de ene kant zeggen docenten dat ze leerlingen willen helpen en aan de andere kant gebruiken ze toetsen als motivatie.

Waarom toetsing als motivatie gebruiken als uit de praktijk blijkt dat docenten de motivatie van leerlingen kunnen beïnvloeden. Zij zorgen voor het ‘ik hoor erbij’-gevoel, oftewel verbondenheid. Herinner je je nog de docenten die je wisten te motiveren? Dit waren vast docenten die je enthousiast konden maken voor hun vak en waar je zelfs graag het huiswerk voor wilde maken. Wat je toen niet besefte was dat ze jouw intrinsieke leerbehoefte verbonden met de door school opgelegde onderwijsdoelen. Deze docenten manoeuvreerden zich behendig op het vlak van leerlingmotivatie enerzijds en plezier in (leren op) school anderzijds.

Hoewel niet alle leerlingen graag naar school gaan, zijn leerlingen heus wel te porren om zich succesvol in te zetten. In de huidige praktijk is dat succes vaak gericht op het behalen van goede cijfers. We noemen dit gecontroleerde motivatie. Voor deze leerlingen is het duidelijk wat er van hen wordt verwacht en het leren richt zich hierbij voornamelijk op de beloning: een goed cijfer halen. Onderwijs en de lessen zijn vervolgens vaak gericht op toetsresultaten en minder op wat het de leerlingen uiteindelijk zou moeten opleveren. Docenten vormen de schakel tussen de (leer)opbrengsten die ze van een leerling willen zien en de weg ernaartoe. Deze weg bewandel je als leerling niet alleen. Docenten zijn bereid je hierbij te helpen.

Deze inspiratiedag gaf de leerling inzicht in de betrokkenheid van het docententeam op haar school. Leerlingen kunnen gemotiveerd raken door docenten, hun oprechte interesse, de inspirerende lessen en lesstof. Uiteindelijk zal dat mooie (toets)resultaten opleveren en daarmee bovenal de basis leggen voor een leven lang leren en ontwikkelen. De rol die docenten spelen voor leerlingen zou ons allemaal kunnen inspireren. Dat is niet in cijfers uit te drukken.

Marja Goedkoop is trainer bij Bureau ICE en was tot voor kort docent geschiedenis op een middelbare school.