Blog: Soepele overgang van groep 2 naar groep 3
De kleuters staan te popelen om naar groep 3 te gaan. Dan zijn ze echt groot! Natuurlijk is het ook enorm spannend. Er gaat namelijk veel veranderen. Elk schooljaar vraag ik me weer af hoe ik de overgang van groep 2 naar groep 3 makkelijker kan maken voor de kinderen. In dit blog vertel ik over een soepele overgang.
Klaar voor groep 3?
De overgang van spelend leren in rijke hoeken naar leren achter een tafeltje kan als gevolg hebben dat je als leerkracht twijfelt: is dit kind wel klaar voor groep 3? Ik vind het belangrijk om hierbij in gedachten te houden dat het kind niet de dupe mag zijn van het jaargroepensysteem. Gelukkig zie ik steeds meer dat het onderwijs in groep 3 wordt aangepast aan de behoeftes van het jonge kind. Een mooie ontwikkeling als je het mij vraagt!
Speelse start
Een speelsere start in groep 3 kan helpen om de overgang kleiner te maken. Ook de kinderen die nog niet helemaal toe zijn aan het abstracte leren, kunnen dan meedoen en zich ontwikkelen op een manier die aansluit bij de behoeftes die zij hebben. Er zijn tal van manieren om de start in groep 3 speelser te maken. Denk bijvoorbeeld aan een combinatiegroep 2-3, zodat kinderen die een paar maanden langer nodig hebben in groep 2, daarna alsnog kunnen aansluiten in groep 3. Een gedeeld ‘ontwikkelplein’ biedt ook kansen. De kinderen in groep 3 kunnen hier een aantal dagdelen in de week gebruikmaken van de hoeken, zodat er nog rollenspel gespeeld kan worden. Zelf heb ik deze mogelijkheden niet, wat ik wel doe is het thematisch werken vanuit de kleutergroepen doortrekken naar groep 3. Behalve dat het van belang is de gedeelde kennis van de kinderen uit te breiden, kan ik op deze manier de leerdoelen van groep 3 in een betekenisvolle context aanbieden. De kinderen leren de wereld om hen heen beter begrijpen, krijgen vat op het belang van leren en het welbevinden gaat hierdoor omhoog. Aansluitend bij het thema is er een hoek aanwezig waarin de kinderen rollenspel kunnen spelen.
Een andere manier die ik inzet om de start in groep 3 speelser te maken is gebruikmaken van spellen. De lees- en rekenles lenen zich hier uitstekend voor. Spel kan ingezet worden in verschillende fases van de instructie. Wanneer kinderen zelf kunnen kiezen op welke manier zij de leerdoelen inoefenen, dan vergroot dit ook meteen het eigenaarschap van de kinderen. Je kan spellen aanschaffen bij de schoolleverancier, online inspiratie opdoen, maar ook met de spullen die je waarschijnlijk al hebt kan je een heel eind komen.
Hoofd, hart en handen
Ook al is het onderwijs in de kleutergroepen anders ingericht dan in de rest van de school, in de kleutergroepen wordt wel de basis gelegd. Een soepele overgang betekent voor mij daarom ook zicht houden op de doorgaande leerlijn. Het IEP Leerlingvolgsysteem helpt daarbij. In het IEP LVS wordt namelijk geen knip gemaakt tussen groep 2-3. In groep 3 ga je gewoon verder waar het kind gebleven is, zo kan je goed aansluiten bij de actuele ontwikkeling van het kind.
Ik vind het daarbij belangrijk om naar het hele kind te kijken: hoofd, hart en handen. De leervoorwaarden voor lezen en rekenen zijn van cruciaal belang (hoofd), maar daarnaast is het ook belangrijk dat de zachtere vaardigheden (hart en handen) zich in een doorgaande leerlijn kunnen ontwikkelen. De zachtere vaardigheden vragen ook aandacht bij de overgang van groep 2 naar groep 3. In de rijke leeromgeving van zowel groep 2 als van groep 3 moet er ruimte zijn voor leren leren, de sociaal-emotionele ontwikkeling, het creatief vermogen en de motoriek.
Waar er in groep 2 nog over aanbodsdoelen gesproken wordt, komt er in groep 3 meer druk te liggen op het behalen van de leerdoelen. In mijn ervaring is het dan nóg belangrijker ruimte te maken in het rooster voor hart en handen. Wanneer de kinderen goed in hun vel zitten, dan gaat het leren makkelijker en is de overgang eigenlijk helemaal niet meer zo groot.
Er zijn meerdere wegen die naar Rome leiden. Ga dus vooral met collega’s in gesprek over wat de kinderen bij jullie op school nodig hebben voor een soepele overgang en een ononderbroken ontwikkeling.
Nadia Kuipers is juf in het basisonderwijs in de Rotterdamse Tarwewijk. Nadia houdt zich onder andere bezig met ouderbetrokkenheid, kansengelijkheid en meertaligheid. Via haar Instagram-pagina @kijkje.in.groep3 geeft zij een kijkje in haar klas.
