Betrokken en gemotiveerde leerlingen? Maak hen eigenaar van hun eigen leerproces

Motivatie van leerlingen, hot issue: hoe krijg je dat voor elkaar? Zet leerlingen aan het roer van hun eigen leerproces: vergroot het eigenaarschap van de leerling. Platform Leerling2020 heeft hier al eens aandacht aan besteed om vaardigheden in kaart te brengen die een rol spelen bij dat eigenaarschap. Dit is niet alleen toepasbaar voor het voortgezet onderwijs, maar juist ook belangrijk om daar in het basisonderwijs al mee te starten. Gemotiveerdere en meer betrokken leerlingen doen proactief mee in de klas en kunnen zo hun eigen leerroute op hun eigen tempo volgen.

Stel je voor, het is dinsdagochtend. Je bent net samen met de klas opgestart en hebt met je leerlingen de dagplanning doorgenomen. Tijdens de verschillende blokken heeft elke leerling zijn eigen werk. Bas gaat bijvoorbeeld tijdens taal werken aan het opzoeken van informatie. Uit de laatste voortgangstoets kwam dat hij daar nog wat moeite mee heeft en jullie hebben samen afgesproken dat hij daar de komende tijd aan gaat werken. Hij zoekt wat klasgenoten op die hier ook mee bezig zijn, en zo gaan ze samen aan de slag. Ondertussen werkt zijn vriendje met een ander groepje aan hun presentatie over het veranderende klimaat in de wereld.

Bas maakt een methodetoets en loopt naar je toe met een vraag over de uitslag. Of je hem even wil helpen. Natuurlijk wil je dat en 5 minuten later kan Bas weer verder. Wanneer Bas er aan toe is, maakt hij een volgtoets. Deze maakt hij dus op zijn eigen moment. Hij weet dat de bedoeling van de toets is om te kijken waar hij staat en waar hij nog aan moet werken, dat zorgt dat hij   aan de toets start. Doordat de toets automatisch wordt nagekeken, kun jij de uitslag direct met hem bespreken. Het cijfer is niet zo belangrijk, het verhaal erbij wel. Door het daarover te hebben, weet Bas waar hij staat en waar hij nog aan moet werken.

Groepsgewijs individueel

Het klassieke beeld van de meester die een grote hoeveelheid informatie aan alle kinderen tegelijk geeft, begint te vervagen. En met reden. In zo’n situatie is wellicht slechts 50% van de leerlingen toe aan de gegeven stof: 25% heeft eerst nog iets anders nodig en de overige 25% snapt het al lang. Dat is dus weinig efficiënt. Door leerlingen hun eigen pad te laten volgen, is je onderwijs een stuk efficiënter, effectiever én leuker voor je leerlingen.

Betekent dit dat je in een klas met 30 leerlingen 30 verschillende routes hebt? Gelukkig niet, want er lopen altijd wel meerdere leerlingen gelijk op. Je kunt dus gemakkelijk met groepjes werken waarin leerlingen ongeveer hetzelfde doen en elkaar kunnen helpen.

Methode: leidraad of ondersteuning?

We zijn jarenlang gewend geweest om vooral vanuit de methode te werken en de volgorde, het tempo en hoeveelheid informatie van de methode leidend te laten zijn. Dat zien we veranderen. Ook methodes veranderen qua opzet en worden steeds flexibeler inzetbaar, waardoor het mogelijk is om eigen routes te kiezen per leerling. Een volgtoets kan je helpen om de juiste keuzes te maken in je methode. Het geeft inzicht of de leerdoelen behaald zijn of dat bepaalde domeinen nog extra aandacht nodig hebben. Daarmee kun je dan weer terug naar je lesmethode.

Meer tijd voor individuele begeleiding

Wanneer je leerlingen deelgenoot en zelfs eigenaar maakt van hun eigen leren, maakt dat hen dat niet alleen meer betrokken: het levert je als leerkracht ook meer tijd op. Je bent immers minder klassikaal aan het lesgeven. Deze tijd kun je besteden aan het individueel begeleiden van leerlingen. Vaak is een paar minuten per leerlingen voldoende om hen weer op de goede weg te helpen. Dat is fijn voor de leerling, maar ook voor jou als leerkracht: het is ontzettend prettig om direct de impact van je werk te zien.

De volgtoetsen als rode draad

Waar de methodetoetsen de leerlingen helpen met relatief kleine stukjes stof, zijn de volgtoetsen de manier om grotere stukken stof te toetsen. Om zo te kijken waar nog extra aandacht nodig is. Het is daarom verstandig een leerlingvolgsysteem te gebruiken dat rijke informatie geeft: meer dus dan alleen het cijfer. Zo wordt toetsen niet een ‘moetje’, maar betekenisvol en geeft het een compleet beeld van het kind. Zodat jij, én Bas, precies weten wat de volgende ontwikkelstap kan zijn.

Het IEP Leerlingvolgsysteem helpt leerlingen eigenaar te worden van hun eigen leerproces. Zodat zij meer betrokken worden en jij je tijd meer kunt besteden aan individuele begeleiding.

Met het IEP LVS:

• Kun je flexibel toetsen: iedere leerling op zijn of haar eigen moment. De leerling kan dus zélf met de leerkracht besluiten wanneer hij toe is aan de volgtoets.
• Heb je direct resultaat, want de toets wordt automatisch nagekeken. Je hebt dus tijd om met de leerling na te bespreken:
• Krijg je heldere informatie die ook voor leerlingen heel goed te begrijpen is. Dankzij de talentenkaart kun je de resultaten heel gemakkelijk met leerlingen en ook ouders bespreken.
• Krijg je rijke informatie die de leerling verder helpt. Dankzij een compleet kindbeeld kun je samen met de leerling de volgende stap bepalen.