Waarnemen in plaats van toetsen: Vrijeschool-onderwijs
Vandaag de dag gaat het in het onderwijsdebat geregeld over de zin en onzin van toetsen en beoordelen. Echter, om te kunnen spreken over de evaluatie van het onderwijs – waar het in wezen om gaat als je het over toetsen hebt – moet je weten wat je beoogt met het onderwijs dat je geeft.
De vrijeschool is 100 jaar geleden opgericht met een uitgesproken visie over het onderwijs. Je zou kunnen stellen dat het doel van ons onderwijs is dat we “leerlingen helpen zich zo te ontwikkelen dat zij als volwassenen een plaats in de samenleving kunnen vinden”. Hierbij gaat het erom dat je antwoord kunt geven op de vragen “Wat kan ik?”, “Wie ben ik?”, “Wie zijn wij?” en “Hoe wil ik zijn”. Of zoals onderwijsfilosoof Gert Biesta ze verwoordt: kwalificatie, socialisatie en subjectwording.
De vraag is hoe doe je dat en hoe krijg je daar zicht op? Hoe zorg je ervoor dat een leerling binnen jouw specifieke vak volwassen kan worden? En waarin zitten de kwalificerende, socialiserende en subjectwordingsdoelen binnen jouw vak?
Tijdens deze dialoogsessie gaan we met elkaar, na een introductie over de vrijeschool en de onderzoeksvragen van Wouter, in dialoog over bovenstaande vragen. Doel is om helder te krijgen hoe we ook in onze manier van toetsen en evaluatie kunnen werken aan de vorming van jonge mensen.
Korte biografie
Wouter Modderkolk werkt als leraar economie en decaan op de Stichtse Vrije School in Zeist en als onderwijsonderzoeker aan de Hogeschool Leiden. Wouter heeft zijn masteropleiding afgesloten met een scriptie over toetsing binnen het vrijeschoolonderwijs. Dit thema blijft hem ook na zijn afstuderen bezig houden.
Binnen het lectoraat Waarde(n) van Vrijeschoolonderwijs (verbonden aan de Hogeschool Leiden) onderzoekt Wouter hoe verschillende vormen van toetsen kunnen worden ingezet om de dialoog aan te gaan over de ontwikkeling van de leerling, in plaats van het zetten van een punt achter een bepaalde leeractiviteit. Wouter spreekt daarom liever over waarnemen in plaats van het toetsen.
Toetsen zijn een vorm van waarnemen, maar de mogelijkheden die een leraar heeft om de ontwikkeling van het kind te volgen zijn legio. Met zijn onderzoek wil hij leraren praktische handvatten geven om het kind waar te nemen en zo bij te dragen aan het ontsluieren van zijn/haar ontwikkelingsvragen.
