Samen meer zien, is ook samen meer leren
Het is zover: de toetsweek staat weer voor de deur. De meeste leerlingen zijn thuis flink aan het leren geslagen. IJverige leerlingen zijn al wat eerder begonnen en werken aan de hand van planningen en schema’s. Dit klinkt allemaal logisch toch? Nou, eigenlijk niet! Als leerlingen vlak voor een toets nog moeten gaan leren, wat hebben ze dan al die weken in de les gedaan?
‘Het ene oor in, het andere oor uit’. Een gevleugelde uitspraak die ik in ruim vijftien jaar voor de klas regelmatig heb horen langskomen ten aanzien van wat leerlingen leren in de les. Maar wiens verantwoordelijkheid is dat eigenlijk? Is het niet uiteindelijk de taak van de docent om te zorgen dat leerlingen het lokaal rijker verlaten dan dat ze er zijn binnengekomen? De sleutel tot succes bleek voor mij en mijn leerlingen formatief handelen te zijn. Als docent geschiedenis heb ik jarenlang met veel plezier mavoleerlingen richting hun eindexamen geloodst. Dat iets het ene oor in zou gaan en het andere weer uit, kon ik simpelweg niet verkroppen. Daarom ging ik op zoek naar manieren om het leerproces inzichtelijker te maken voor alle betrokkenen. Samen meer zien, is ook samen meer leren. Als bijvoorbeeld alle uitwerkingen van individuele leerlingen te zien zijn op het bord, in plaats van in hun schrift, komt er makkelijker een gesprek op gang in de klas. Zo leren leerlingen kritisch kijken naar hun eigen werk en dat van anderen. Ophalen waar individuele leerlingen staan ten aanzien van een leerdoel en hier de les op aanpassen werkt enorm verhelderend voor leerling én docent. Formatief handelen trekt op deze manier het leerproces van het individuele niveau naar het groepsniveau, en daar wordt het pas écht interessant. Door lessen in te richten aan de hand van leerdoelen en te checken of deze doelen zijn behaald, bouwt het gros van de leerlingen een stabiele basis van kennis en vaardigheden op in de les en zal de druk vlak voor een toets verminderen.
Wellicht zal een leerling met zeven tot twaalf schoolvakken thuis nog wel iéts moeten doen aan de voorbereiding van een toetsweek. Toch blijft de vraag of we met zijn allen niet meer uit die lessen kunnen halen. Waar staan jouw leerlingen ten aanzien van de te behalen leerdoelen? Weet jij het? Weten zij dat ook? En zo niet: wat kun jij eraan doen?
Stijn Kessens is trainer bij Bureau ICE. Hiervoor was hij vijftien jaar lang een toegewijd docent, mentor en decaan binnen het voortgezet onderwijs.
Toets! special
Heb jij de Toets! Special ‘Samen meer zien’ nog niet in je (digitale) mailbox zitten? Vraag dan nu gratis deze editie aan en ontvang direct de digitale versie. Liever per post, dat kan ook!
