Als je toetsing goed inkleedt, kan het een leerling echt zelfvertrouwen geven

Voor leerlingen van 12 tot 18 jaar die de Nederlandse taal nog moeten leren, is er de ISK, de Internationale Schakelklas. Hier volgen ze een onderwijsprogramma van maximaal twee jaar om vervolgens door te kunnen stromen naar het regulier voortgezet onderwijs of vervolgonderwijs. Kayleigh Saes is pedagoog bij NTC – ISK Het Kwadrant. We vragen haar welke rol toetsing speelt bij de ontwikkeling van haar leerlingen.

Omschrijf eens waar jij mee bezig bent bij Het Kwadrant.

“Ik ben pedagoog en houdt me veelal bezig met de uitstroom naar het reguliere vo of vervolgonderwijs. In dat kader geef ik bijvoorbeeld lessen LOB (Loopbaan Oriëntatie Begeleiding) en lessen begrijpend lezen. Onze ISK is gevestigd in een reguliere vmbo-pro-school, maar gekoppeld aan NTC Budel op het asielzoekerscentrum. Die combinatie is voor de in- en uitstroom heel fijn. Omdat we maar één klas hebben, is het niveauverschil groot. We kiezen ervoor om sommige leerlingen bij het NTC te laten starten en leerlingen waarvan we inschatten dat ze snel leren, bij ons regulier onderwijs. Dit schooljaar starten we
met twee of drie klassen, om goed overzicht te houden rond de statushouders. Zo kunnen wij ook inspelen op niveauverschillen hier op school.”

Welke rol speelt toetsing bij jullie op school?

“Als een leerling niet al eerder onderwijs heeft gevolgd in Nederland, beginnen we met een nulmeting. Dit doen we als de leerlingen een beetje geland zijn, dus niet als ze hier net op school zijn gestart. Hebben leerlingen hier wel al onderwijs gevolgd? Dan beginnen ze bij ons vaak aan hun tweede schakeljaar, wat betekent dat we werken aan de uitstroom. We werken dan op basis van de informatie van het voortraject aan specifieke doelen. Wat is het doel voor dit jaar en is dat realistisch met oog op de groei die een leerling eerder heeft laten zien? Vervolgens hakken we dat einddoel in subdoelen per drie maanden. En die noteren we op een doelenblad.” Een doelenblad, hoe werkt dat precies? “Het is een blad dat we zelf hebben gemaakt en waarop we met leerlingen doelen noteren per vaardigheid (lezen, schrijven, luisteren, spreken en woordenschat). We bekijken, waar sta je nu, wat is je doel en welke afspraken maken we, dus hoe ga je aan dat doel werken? Zo gebruiken we toetsen en resultaten om de leerlijn met elkaar te bespreken. Ook met leerlingen die nog niet zo taalvaardig zijn bespreken we doelen. Zo’n gesprek voer je dan echt met handen en voeten en de doelen maken we heel klein en concreet. Zoals bij spreken bijvoorbeeld: Je gaat iemand aanspreken op school. Zo’n doel drukken we dan niet uit in een niveau.”

“Laten we nu eens gaan kijken naar wat een leerling kán en niet naar wat een leerling moet.”

Kayleigh Saes, pedagoog NTC – ISK Het Kwadrant

Let je bij de keuze van jullie toetsen op de kwaliteit?

“Één keer in de drie maanden gebruiken we de toetsen van JIJ! om de groei van een leerling te zien. We vinden het belangrijk dat het resultaat feitelijk is. De uitkomst geeft heel duidelijk aan: bij dit aspect zit je op A1 en bij dit op A2-niveau. Dat is een hele fijne insteek om met je leerlingen te kunnen kijken naar hun leerontwikkeling. We kijken wel kritisch naar toetsen en vinden bijvoorbeeld dat er een groot verschil zit tussen wat een leerling moet kunnen voor een schrijftoets A1 en een schrijftoets A2. A1 is wel erg makkelijk. Goed om nog eens naar te kijken. Over het algemeen is het gewoon fijn dat die toetsen er zijn. Ik zou anders niet weten waar ik zou moeten beginnen. Naast deze toetsen gebruiken we methodes en de toetsen die daarbij horen. Een methode volgt een bepaalde lijn en daar gaan we in mee. We gebruiken bijvoorbeeld TaalCompleet, dat werkt voor ons goed. We gaan niet zelf aan de slag om eigen toetsen te maken.”

Is er een specifiek moment dat je is bijgebleven als je het over toetsing hebt?

“Dan denk ik aan een leerling die bij mij in de klas zit. Ze kwam bij mij in de instroomgroep bij het NTC-AZC in Weert, dat is nu gesloten. We namen de eerste toetsen bij haar af en merkten dat ze een gedreven leerling was. Uiteindelijk kwam ze hier in Weert wonen en kwam ze op ISK Het Kwadrant weer bij mij terecht. De SON-R, een taalloze intelligentietest, liet een heel mooi niveau zien. Maar we dachten, als we haar nu al laten uitstromen, is het zonde. Laten we haar nog wat meer bagage meegeven via de leerroute taal. En nu maakt ze toetsen op B2-niveau. Onlangs had ik een gesprek met het mbo en mocht ik haar vertellen dat ze welkom is op mbo 3. Haar reactie was echt prachtig. “Aaah, mag ik echt naar mbo 3!?” Bij haar merk je dat het volgen van zo’n reeks toetsen haar zelfvertrouwen gaf. Omdat ik haar vanaf dag één in Nederland heb kunnen volgen, heb ik haar groei extra goed kunnen zien. Het was leuk om doelen met haar op te stellen en te zien wat het met haar deed als ze die behaald had. Als je toetsing op een goede manier inkleedt, kan het een leerling echt zelfvertrouwen geven.”

Wil je nog iets kwijt?

“Ik ben trots op onze ISK, omdat we verbanden zoeken en dat we informatie met andere partijen in Limburg en Brabant uitwisselen. Met mijn vmbo-contacten hebben we het er wel eens over dat het onderwijs op sommige vlakken zo achter ligt. Laten we allemaal nu eens gaan kijken naar wat een leerling kán en niet naar wat een leerling moet. Daar wil ik mij echt voor inzetten.”