Column: Over (eigen) grenzen

“Zo en hoe oud denk jíj dat je bent?”, vraagt mijn nét tien jaar oud geworden dochter om zeven uur ’s ochtends in de badkamer, terwijl ze mij afkeurend van top tot teen bekijkt. Nadat ik op adem ben gekomen van mijn lachbui en zij serieus blijkt te zijn, begin ik toch wat ongemakkelijk en onzeker aan mijn rokje te trekken. “Kom op mam, je bent júf.” Ze haalt haar hand voor de laatste maal door haar haren, keurt zichzelf goed in de spiegel en vertrekt zonder blikken of blozen uit de badkamer. 

Juf? Hoe hoort een Juf zich dan te kleden? Niemand heeft mij ooit iets verboden te dragen in mijn leven. Plus, de opmerkingen “Met een rokje daag je mannen uit” schiet bij mij van nature in het verkeerde keelgat en daar word ik behoorlijk recalcitrant van. “

Van The Voice naar gearrangeerde huwelijken

Net als bij Eva, die dag in mijn klaslokaal. “Wat denken jullie nou werkelijk?”, spreekt ze haar mannelijke klasgenoten toe. “Al sta ik naakt voor je dan nóg heb je niet het recht om zonder toestemming ook maar een vinger naar mij uit te steken.” Van Ali B. tot aan Marc(O), het gaat even over niets anders meer. Gelukkig heb ik als back-up een les over seksueel overschrijdend gedrag achter de hand, met een koppeling naar de actualiteiten. Tot grote blijdschap van de studenten gooi ik het boek aan de kant. Daar gaan we.

Van ongeloof tot boosheid, maar vooral met een zeer te prijzen serieuze houding gaan ze dit onderwerp te lijf. “Pedoseksualiteit en incest komt alleen bij jullie Nederlanders voor.” “Ja dag, daar wordt bij ons gewoon niet over gesproken.” “En wat denk je van jullie profeet, met een 12-jarig meisje. Dat was ook geen lieverdje.” Ik verslik me in mijn koffie.

Pedoseksualiteit en incest komt helaas al eeuwen voor in elke cultuur, verklaar ik geschiedkundig. “Wat is incest?” ”Dat is seks met je familie!” proest Fabienne het uit. ”Iel!” “Mijn vader en moeder zijn neef en nicht.” “Dáár heb je het al! Ik dacht al dat er iets mis met jou was”, grapt Isa “Is dat erg dan, mevrouw?”

“Neef-nichthuwelijken zijn niet langer meer verboden en mogen in Nederland alleen plaatsvinden als er een beëdigde verklaring van beide partners is, dat zij uit vrije wil toestemming geven voor het huwelijk. Nou ja de kans op een ongezond kindje is zo vier tot zes procent, dat is dus wel een verdubbelde kans.” Ze zijn zichtbaar onder de indruk van mijn parate kennis. “Dát risico ga ik dus écht niet nemen hè, mevrouw”, concludeert Yasmin.

Wie bepaalt de grens?

Nadat de rust weder is gekeerd en we terug zijn bij het onderwerp seksueel overschrijdend gedrag, komen de serieuze gesprekken op gang. Jongens die zich als dader voelen neergezet. Die tijdens een voetbaltraining aan de guppen nu ineens nadenken hoe ze de kleintjes moeten troosten. Meiden die niet langer tegen de sissende geluiden in de buurt kunnen. En vooral heel veel miscommunicatie. “Als ik zeg ‘lekkere booty’ dan is dat toch een compliment?” Daar is menig vrouw het in de klas niet mee eens. Duidelijk je grenzen aangeven en niet achteraf, als je spijt hebt, iemand aanklagen is een veel gehoorde kreet. Universele reacties op gevaar, fight, flight en freeze, verklaren vervolgens een hoop.

Salah, die pas vijf jaar in Nederland woont heeft de oplossing. In zijn beste Nederlands zegt hij: “Je moet altijd netjes vragen: Mág ik jou kussen? Of: mag ik jou een complimentje geven?” Daar is iedereen het mee eens. Iedereen heeft een eigen grens. Bij de één is dat een hand op de schouder en bij de ander is dat weer iets anders. Jíj bepaalt in elke situatie jouw eigen grens. Al sta je naakt voor iemand en je wil toch niet verder dan kun je áltijd terug. Knikkend kijken ze mij allemaal aan.

Een wijze les…

Maar de oplossing van dit seksueel overschrijdende gedrag wordt tenslotte bij mij gelegd. ”Ja mevrouw, thuis mag ik niet over seks praten, dat is haram en ik vind het ook vet gênant als mijn ouders er over beginnen.” Op de vraag of deze gesprekken op de middelbare scholen zijn gevoerd krijg ik een teleurstellende reactie. Afvragend hoe dit in vredesnaam mogelijk is, schreeuwt Lina bij de deur: “Zullen we het volgende week weer over seks hebben?” “Ja, please mevrouw?” ”Misschien ook iets over die chlamydia, dat had mijn vriendin en die voelde niks, niet eens jeuk!” ”En de pil! Mijn nichtje had diarree en nu is ze zwanger door de pil heen! Ik wist echt niet dat dat kon!” “Maar ook over hoe fijn seks kan zijn!” Een klas vol hoopvolle gezichten kijkt me aan bij de deur. ”Laten we dat doen,” zeg ik. ”Als ik dat dit schooljaar ook nog durf”, denk ik.

Over de auteur:

Yaël Weening is docent Burgerschap en studieloopbaanbegeleider op mboRijnland.

Wil je de volgende column van Yaël Weening niet missen? Meld je dan aan voor de TOA-nieuwsbrief voor het mbo.